Hét HB-inzichtspel


Hoogbegaafde leerlingen hebben jóu hard nodig. Met een goede begeleiding en een passend leerstofaanbod kunnen zij zich optimaal ontwikkelen. Toch laten hoogbegaafde leerlingen zicht niet altijd gemakkelijk kennen en begeleiden. Samen met SWV Rijnstreek ontwikkelde ik Hét HB-inzichtspel.

Ga alleen of samen met collega’s aan de slag. Je wordt aan het denken gezet wat het betekent als je een hoogbegaafde leerling (of uiteraard: kleuter met een ontwikkelingsvoorsprong) bent in ons onderwijssysteem. Wat zijn je sterke punten? Waar loop je tegenaan? Hoe kan de man of vrouw voor de klas jou helpen?

Spelenderwijs vergroot je jouw inzicht in wat hoogbegaafde leerlingen van jou nodig hebben. Op de NOT 2023 introduceerde ik dit nieuw ontwikkelde spel. In dit artikel lees je alles over Hét HB-inzichtspel.

Ontstaan van Hét HB-inzichtspel

Sinds enkele jaren neem ik deel in de werkgroep comPACT van Samenwerkingsverband Rijnstreek. We hebben de opdracht een passend en dekkend aanbod en begeleiding te ontwikkelen voor alle ondersteuningsvragen op het gebied van hoogbegaafdheid in het samenwerkingsverband. Dat is een flinke opgave! Want wat is nu een ‘passend en dekkend netwerk’? Voordat je dit kunt gaan samenstellen, is het nodig om in kaart te brengen nu precies de ondersteuningsvragen van hoogbegaafde leerlingen zijn.

Eén van onze comPACTleden, Marije van Onna heeft daartoe prachtige mindmaps uitgewerkt. Zo bracht zij de kenmerken van hoogbegaafde leerlingen én de ondersteuningsvragen overzichtelijk en compleet in beeld. De mindmaps waren omvangrijk en niet gemakkelijk te delen. We zochten naar een praktische vertaalslag voor de professionals op de werkvloer.

Hoe breng je de kenmerken van hoogbegaafde leerlingen goed over aan onderwijsprofessionals? Hoe kun je het inzicht in hoogbegaafdheid vergroten én concrete handvatten geven voor in de klas? Samen met Marije van Onna en Inge Schimmel ben ik gaan brainstormen. Vanuit onze kennis en ervaring, gecombineerd met mijn expertise in het ontwikkelen van leermiddelen, hebben we het uiteindelijke spel ontwikkeld. Een eerste tussenstap zie je hieronder op de foto!

Ondersteuningsvraag van de hoogbegaafde leerling én helpend leerkrachtgedrag

Opbouw van het spel

In Hét HB-inzichtspel word je aan het denken gezet over wat het betekent als je een hoogbegaafde leerling bent in ons onderwijs, of een kleuter met een grote ontwikkelingsvoorsprong. Wat zijn je sterke kanten? Waar loop je juist tegenaan? Wat heb je nodig?

Er zijn veel lijstjes met kenmerken van hoogbegaafdheid. Wat minder vaak wordt belicht is de keerzijde van de medaille. Welk gedrag zie je als een kind níet lekker in zijn vel zit? Daarom vind je in dit spel kaartjes met kindkenmerken én kaartjes met aandachtspunten.

Er wordt vervolgens beschreven met welke houding de HB-vriendelijke leerkracht de leerling verder kan helpen. Voor wie zich daarin verder wil ontwikkelen beschrijven we praktische tips met verwijzingen naar lesmateriaal, websites en literatuur.

Zo heb je dus elke keer een set van vier kaartjes bij elkaar:

Kindkenmerken: Welke leer- of begeleidingsvraag stelt het kind

Aandachtspunten: Hoe ziet het gedrag eruit als het kind niet lekker in zijn vel zit?

Leerkrachthouding: Welke leerkrachthouding helpt het kind verder?

Tips voor begeleiding: Concrete tips om direct toe te passen

Met de 15 sets uit het HB-inzichtspel kun je verschillende spelvormen of werkvormen doen om op speelse wijze je inzicht in hoogbegaafdheid te vergroten. Daarover straks meer! Allereerst toon ik je een setje van vier kaarten bij het thema ‘aanpassingsvermogen’. Dat kan een prachtige vaardigheid zijn, maar het kán je ook in de weg gaan zitten als je jezelf niet meer laat zien.

Voorbeelden van spel- en werkvormen met Hét HB-inzichtspel

Hoe speel je het spel? Heel eerlijk, het is geen gezelschapsspel met vaststaande spelregels, een dobbelsteen en winnaars of verliezers. De kaartjes lenen zich wél heel goed voor allerhande speelse werkvormen. Ideaal om te gebruiken tijdens trainingen, teamvergaderingen, studiedag of op welk ander moment je maar wilt. Ik zal hieronder enkele voorbeelden geven van mogelijkheden om het HB-inzichtspel te spelen. Speel het in schoolteams, met HB specialisten, tijdens een IB overleg, met ouders, in je bovenbouw-plusklas of ga er zelf thuis eens goed voor zitten!

Mix en koppel

Geef de ene helft van de spelers een kaartje met kindkenmerken. De andere helft krijgt een kaartje met aandachtspunten. Laat de spelers door elkaar lopen en op zoek gaan naar hun match. Wat is de keerzijde van de medaille van het leerlinggedrag? Doe deze spelvorm ook eens met de combinatie kindkenmerken en leerkrachthouding.

Kwartet

Speel op de bekende wijze kwartet. Wie wint de meeste sets? Je kunt het overzichtskaartje met de 15 onderwerpen in het midden neerleggen. De correcte sets kun je nagaan met een handig geplaatst symbooltje op de kaarten.

Leerlingbespreking

Leg alle kaartjes met kindkenmerken en met aandachtspunten op tafel. In welke kaartjes herken je het kind? Zijn het vooral gele kaartjes dan zit het kind waarschijnlijk goed in zijn vel en laat het zien wat het kan. Zie je veel paarse kaartjes dan is het goed om eens na te gaan wat dit kind nodig heeft. Raadpleeg dan ook de kaartjes met leerkrachthouding en tips voor begeleiding.

Wandel en wissel uit

Geef elke deelnemer een kaartje met leerkrachthouding. Ontmoet elkaar en ga in gesprek: herken je jezelf in wat op het kaartje staat? Begrijp je waarom deze leerkrachthouding het kind zou kunnen helpen? Zou je je hierin meer willen ontwikkelen?

Je kunt zelf vast nog meer bedenken. Zo hoorde ik al al ouders dat zij het spel erg fijn vinden om de kenmerken van hoogbegaafdheid in hun kind beter te leren herkennen. Ook helpt het hen om op school duidelijk te kunnen aangeven wat hun kind nodig heeft. Ook las ik een post van een plusklasleerkracht (bovenbouwgroep) die met de kinderen had gereflecteerd op hun eigen leerbehoeftes én gedrag. Het was een feest van herkenning 😉

Met Hét HB-inzichtspel aan de slag

Wil jij ook aan de slag met Hét HB-inzichtspel? Als je school bij SWV Rijnstreek hoort, bof je! Het spel komt dan in de loop van het schooljaar naar je toe.

Voor alle andere geïnteresseerden is het spel nú in de webwinkel te bestellen voor €17,95. Ik stuur je het spel dan binnen een week toe. Je ontvangt het netjes in een passend doosje en in de lay-out zoals je in dit blog-artikel op de foto’s ziet. Ook op beurzen en inspiratiedagen neem ik het spel uiteraard mee! Meteen bestellen kan hier.

Mocht je het spel eerst eens goed willen bekijken, dan kun je binnenkort ook de downloadversie bekijken die SWV Rijnstreek beschikbaar zal maken op de website ikwiluitdaging.nl. De lay-out is anders en je moet dan zelf nog even aan de slag met afdrukken, knippen en lamineren.

Hartelijk dan voor de samenwerking Marije van Onna en Inge Schimmel, werkgroep comPACT en SWV Rijnstreek. We hebben een mooie toevoeging weten te ontwikkelen voor meer inzicht in hoogbegaafdheid!

Geef een reactie