Wat een is dat een leuk thema Dag & Nacht! Enerzijds heel dicht bij de kinderen, want dag&nacht wordt het elke dag. (en nacht, haha!) En aan de andere kant is er ontzettend veel te ontdekken over hoe de aarde, maan en zon om elkaar heen draaien, en over licht als fenomeen. Ik heb ervan genoten en laat je graag het een en ander zien.
Inspiratie thema Dag & Nacht
Mijn inspiratie voor het thema heb ik vooral uit twee bronnen gehaald: IPC Nederland is onze zaakvakkenmethode. Deze internationaal georiënteerde methode werkt met vakoverstijgende thema’s, voor groep 1 tot en met 8. Heerlijk! Ik laat onderdelen van lessen zien, maar ik kan natuurlijk niet zomaar inhoudelijk teveel weggeven uit deze methode. Mocht jij enthousiast raken over de activiteiten, informeer dan eens of het iets kan zijn voor jouw school.
Ook heb ik een aantal fijne activiteiten gehaald uit deze bron: Reis door de Ruimte in 80 lessen. Deze methode bevat geweldig leuke, wetenschappelijk ondersteunde lessen over ons zonnestelsel. Van het weer, tot verre planeten, de zon, maan en sterren, ruimtereizen en nog veel meer. Voor dit thema heb ik vooral gekeken naar lessen over hoe dag & nacht te verklaren zijn. Daarnaast heb ik een aantal lessen gebruikt over het fenomeen licht, donker en schaduw. Ik heb zowel lessen van het deel voor groep 1-2 als voor groep 3-4 gebruikt. Deze lessen kan iedereen gratis downloaden, prachtig materiaal!
Start thema Dag & Nacht
Begin het thema Dag & Nacht met een spannende speurtocht in het donker. Laat de kinderen een (gemerkte) zaklamp meenemen. Vooraf verstop je 10 kleine voorwerpen of afbeeldingen in de klas op een plek die zichtbaar is zonder een kast of laatje open of dicht te doen. Maar maak het niet te makkelijk en plak of leg ook dingen onder een stoel of achter een kast.
Verduister het lokaal. Dat valt nog niet altijd mee. Bij mij werkte het goed om de activiteit direct aan het begin van een winterdag te doen, het was nog vrij donker. Met de zonwering omlaag en het licht uit was het donker genoeg. Laat de kinderen zoeken naar de voorwerpen of afbeeldingen. Je zou een bingokaart kunnen maken waarop ze afstrepen wat ze hebben gevonden. Maar gewoon zoeken is ook al leuk! Wie iets vindt laat het natuurlijk liggen en verklapt niets…
Als het licht weer aan is laat je de kinderen vertellen waar ze iets hebben gezien. Dat is trouwens meteen een goede geheugen- en spreekoefening. Een spannende en leuke start, uit onze IPC-handleiding voor Milepost 1.
En wat is dat dan, dag & nacht?
Hoe komt het nu dat het dan weer dag, en dan weer nacht is? Je kunt dit goed uitleggen aan de hand van enkele filmpjes op schooltv, bijvoorbeeld deze:
https://schooltv.nl/video/dag-en-nacht-waarom-is-het-overdag-icht-en-s-nachts-donker.
of deze:
https://schooltv.nl/video/de-zon-en-de-aarde-wordt-de-zon-nat-als-je-hem-in-de-zee-ziet-zakken
Laat de kinderen zelf nog eens naspelen met een bal of sinaasappel waarop ze een plakkertje plakken. Doe de lichten nog even uit, je hebt tenslotte nog zaklampen in de buurt! Eén kind is nu de zon en houdt de zaklamp vast. Het andere kind houd de aarde vast en draait deze rond. Wanneer wordt het ochtend bij het plakkertje? En wanneer avond?
We maken een model!
Je kunt de informatie op twee manieren laten verwerken. Beide komen uit het project Reis door de Ruimte. In de ene les laat je zien dat als het bij ons licht is, het tegelijkertijd bij je ‘vriendje’ in Australie donker is. Deze les komt uit Reis door de Ruimte, groep 3-4, thema: De zon in actie!
Het leuke is dat het ook motorisch een heel uitdagende opdracht is. De kinderen knippen namelijk een cirkel van poppetjes. Gelukkig heeft Meester Sander hier een goed uitlegfilmpje over:
En dan nu wat foto’s:
Een tweede activiteit die je zou kunnen doen komt uit dezelfde methode, ook voor groep 3 en 4, thema Zon, aarde en Maan. Met behulp van splitpennen maken de kinderen de zon, aarde en maan aan elkaar vast, waardoor ze onderling kunnen bewegen en om elkaar heen kunnen draaien.
Het mooie van beide activiteiten vind ik dat er meerdere stappen nodig zijn om tot het eindresultaat te komen. Dat vraagt iets van planning en organisatie. Ook zijn de opdrachten best pittig voor kinderen die nog moeite hebben met de fijne motoriek. Omdat ze de opdrachten zo interessant vonden, zag ik dat ze er vol voor gingen.
Zo is het een opdracht die zowel cognitief (kennis) fysiek (fijne motoriek) als qua vaardigheid (plannen en organiseren) en houding (doorzetten) uitdaging biedt!
Meer ontdekken over licht en donker
In een tweede blogartikel vertel ik meer over de ontdekkingsreis over licht en donker.Wil je alvast een goed boek lenenof kopen, dan is dit een aanrader: