‘Juf, zal ik de potloden alvast uitdelen?’

‘Meester zal ik het zonnescherm naar beneden doen?’

‘Juf, we moeten nog voorlezen hoor’

‘Zal ik het kiesbord even opruimen?

‘Mees, in de bouwhoek is niet goed opgeruimd!’

Kleuter als Personal Assistent?

Soms heb je een kleuter in de groep die zich gedraagt als je P.A., je Personal Assistent. Hij of zij komt het je vertellen als er iemand aan de deur is, herinnert je eraan de schoolmelk te pakken, geeft het door als iemand zich niet aan de regels houdt en zorgt ervoor dat geen énkele belofte die je ooit hebt gedaan vergeten wordt.

Deze kleuter is graag in je buurt en helpt je waar hij of zij maar kan. Het lijkt soms wel of het kind eerder dan jij ziet wat er moet gebeuren in de klas.

Dit kan handig en gezellig zijn, maar het kan bij de leerkracht ook wat irritatie opwekken. Bij mij gebeurt dit soms wel! Je betrapt jezelf op gedachten of uitspraken zoals ‘nu even niet’ en ‘dat regelt de juf zelf wel!’ Deze kleuter is je iedere keer een stap voor!

Kleuter als Personal assistent? Observeren!

Toch zijn dit kinderen bij wie het interessant kan zijn om eens nader te observeren. Kinderen die de omgeving goed in zich opnemen, de dag overzien, oog hebben voor wat er moet gebeuren en zich ook nog in de schoenen van de leerkracht kunnen verplaatsen. Als je erover nadenkt zijn dit signalen van een goed geheugen hebben, scherp waarnemen, kunnen plannen, een goed sociaal inzicht, alertheid, en nog meer. In praktijk zie ik dit gedrag wat vaker bij meisjes voorkomen dan bij jongens. Maar zoals je weet zijn er uitzonderingen op elke regel. Wat deze kinderen gemeen hebben is dat hun executieve functies zich voor hun leeftijd al behoorlijk goed hebben ontwikkeld. Heb je zo’n P.A. in je groep, kijk dan eens of er nog andere signalen zijn die kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong.

Omgaan met een kleuter als hulpjuf- of meester?

Mar wat is nu een handige aanpak? Enerzijds wil je het kind niet (steeds) afwijzen als het met een relevante opmerking komt over wat er in de klas moet gebeuren. Aan de andere kant wil je ook niet dat het kind op termijn door anderen als bemoeial wordt gezien, of als hulpje van de leerkracht. En je wilt zeker niet dat er enige irritatie van jou naar het kind overkomt. Het werkt goed duidelijk te zijn over de dingen die je zelf regelt in de klas. Daarnaast vertel je wat wél behulpzaam is. Zeg bijvoorbeeld: ‘Klaartje, de juf (of meester) houdt zélf in de gaten of alle kinderen hun werk netjes hebben opgeruimd. Het is reuze fijn als jij zelf goed kijkt wie een grote opruimklus heeft en vraagt of je kan helpen met opruimen.’

Een eigen taak voor de kleuter als Personal Assistent?

Een ander idee is om het kind een eigen taak te geven. Nu ben ik me ervan bewust dat hoogbegaafde leerlingen soms ‘hulpje van de leerkracht’ worden ingezet op een manier die niet wenselijk is. Toen er nog minder kennis was over hoogbegaafdheid, kwam dat regelmatig voor. Er zullen misschien ouders zijn die dit zelf als kind hebben meegemaakt. Er werd ze bijvoorbeeld gevraagd om thee rond te brengen, te kopieren en de plantjes water te geven, omdat ze toch ‘tijd over’ hadden. Terecht dat deze ouders kritisch kunnen zijn als je hun kind een taak opdraagt.

Zorg er daarom voor dat je goed nadenkt over een geschikte verantwoordelijkheid, waarbij het kind daadwerkelijkheid vaardigheden oefent en nieuwe dingen leert. Je kunt bijvoorbeeld denken aan het verzorgen van de plantjes in de klas. Neem deze verantwoordelijkheid heel serieus! Bespreek met het kind de namen van de planten, en hoe vaak de verschillende planten water moet krijgen en hoeveel. Moeten ze in het licht staan of in de schaduw? Laat het kind zelf een schema maken, plantlabels ontwerpen, stekken, de planten bevochtigen, een bad geven, een nieuw plantje opkweken uit zaad en nog veel meer. Zo is het geen simpele taak, maar een verantwoordelijkheid waarbij het kind moet plannen en organiseren, en nieuwe kennis opdoet.

Verder lezen

Het ontwikkelen van execitieve functies is uiterst belangrijk om talenten te kunnen ontplooien. Wil jij er meer over lezen? Lees dan mijn blogartikel over Breinhelden of het interview met één van de auteurs, Belinda Herrewijn.

Dan nog een aantal leuke boeken voor kinderen over planten en tuinieren!

Prachtig geillustreerd, om samen te lezen:

Om zelf te laten lezen (Avi E4)

En deze voor jouzelf, als je niet zulke groene vingers hebt…