Bij het Thema Dag & Nacht gaat het natuurlijk ook over licht en schaduw. Daarvoor is het belangrijk om te weten hoe licht zich gedraagt. Kan licht ook om een hoekje? En wat is schaduw precies? De kinderen kwamen zelf tot mooie ontdekkingen en ik gebruikte een leuk prentenboek. Lees snel verder, dan kun jij ook aan de slag met de ideeën.

Kan licht ook om een hoekje?

Om iets te kunnen leren over schaduw, moet je eerst weten hoe licht zich gedraagt. Licht gaat ALTIJD rechtdoor! En kan dus niet om een hoekje gaan. Heel slimme keuters kunnen dan opmerken dat dat in de buurt van een zwart gat heus wel anders is ;-).

Je kunt dat demonstreren met de proef met de stofzuigerslang. Laat een kind in de slang kijken. Een ander kind schijn aan de andere kant met een zaklamp in de slang. Als je de slang recht houdt, zie je het licht van de zaklamp. Zodra je de slang in een bocht legt, kun je het licht van de zaklamp niet meer zien!

Deze toffe activiteit is er weer één uit de handleiding van ESERO: Reis door de ruimte in 80 lessen. Kijk bij de lessen van groep 3-4, thema 3, Waar is de Schaduw?

Een spel met lasers

Een tof spel om hieraan te koppelen is Laser maze junior. Hierbij moeten de kinderen een laserstraaltje met behulp van spiegels door een doolhof leiden. Zo merken ze dat licht altijd rechtdoor gaat. Tenzij je het licht afbuigt met een spiegel. Een geweldig leuke Smartgame van het mer Thinkfunn, waarbij wetenschap en een puzzel elkaar ontmoeten.

Er is ook een versie voor oudere kinderen. Deze gebruik ik liever niet, omdat het laserlampje daarbij los te bewegen is. Kinderen zouden dus in het laserlicht kunnen kijken en hun ogen beschardigen. In de juniorvariant is dit beveiligd.

Licht en Schaduw: wat ís schaduw eigenlijk?

Nu we weten hoe licht zich gedraagt, kunnen we ook nadenken over wat schaduw eigenlijk is. Dit onderwerp introduceer ik met een leuk boek. Het lijkt misschien wat simpel, maar doordat het toch wel spannend is én er een leuke twist in zit, slaat het ook aan bij slijmme kleuters én groep 3.

In het boek rent een konijn bang weg voor het enge zwarte konijn dat hem achterna zit. In het donkere bos is het zwarte konijn gelukkig verdwenen. Maar dan komt er een ander monster tevoorschijn, een hongerige wolf! uiteindelijk wordt het konijn gered door zijn eigen schaduw! Het boek lijkt (tijdelijk) niet leverbaar te zijn, maar wie weet kun je het in de bieb vinden.

Tijdens het verhaal roepen sommige kinderen al dat het zwarte konijn natuurlijk een schaduw is. Doe vervolgens een heel simpel proefje in de klas. Maak het een beetje donker en zet een klein voorwerp neer, zoals een plastic dino, een Playmobil popje of iets dergelijks. Schrijn er met een zaklamp op en maak zo een scherpe schaduw.

Vraag nu aan de kinderen of ze kunnen vertellen wat een schaduw dan precies is. Opmerkingen waar mijn groep mee kwam:

• Als je het licht uitdoet is hij weg.
• Het is dan zwart.
• Je ziet wel de vorm.
• Je kunt het niet pakken.
• Het is eigenlijk niks.
• Het licht gaat er niet dóór.

Maar de mooiste was deze:

Korte en lange schaduwen

Heb je helder weer, dan doe je dit natuurlijk zelf op het plein. Laat kinderen in de ochtend op het schoolplein elkaars schaduw omtrekken met stoepkrijt. In de middag ga je nog eens kijken bij de schaduwtekeningen. Hoe kan dat nu? De schaduw past niet meer! Hij is verschoven, en misschien groter of juist kleiner geworden. Hoe kan dat nu?

Mocht je al een hele tijd wachten op dat zonnetje en het komt maar niet, dan biedt het volgende filmpje op schoolTV uitkomst:

https://schooltv.nl/video/komkommaar-in-de-zon-flip-heeft-een-schaduw

In de klas kun je dit nog eens demonstreren als je een globe hebt of, zoals ik, een opblaas wereldbol. Ik heb een Playmobil poppetje met de voetjes ongeveer op Nederland geplakt. Eén van de kinderen mag de zon zijn met een grote zaklamp. Als de ik de aarde laat draaien, zie je dat de schaduw korter en langer wordt!

Daarna volgde een tekenopdracht: kies een speelgoedfiguurtje en maak op een wit vel papier een korte én een lange schaduw. Trek ze allebei om.

Meer over licht en schaduw

Er is nog veel meer te bedenken in het thema licht en schaduw. Hieronder nog wat meer tips en ideeën. Heb jij nog een top idee deel het dan in de comments!

Wat dacht je ervan om een mooi schimmentheater te maken en daar een verhaal in op te voeren?

Speel buiten eens schaduwtikkertje, je bent af als iemand op je schaduw staat!

Fotografeer van elk kind een schaduwsilhouet en maak er een raadspel van. Of nog leuker, een memory!

Via Zwijssen vond ik ook nog een leuke rekenactiviteit: zoek uit of je schaduw net zo lang is als jij! Want hoe doe je dat? Als je wilt meten is je schaduw weer op een andere plek…

Of laat kinderen eens experimenteren met lichtgevoelig papier. Zo kun je een schaduw vastleggen.