Natuurlijk staat de map ‘Slimme Kleuters én groep 3’ op jouw verlanglijstje voor de bestelling van komend jaar! Zo maak je het jezelf gemakkelijk om de kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong op jouw school uit te dagen en te begeleiden. Je stelt eenvoudig een compleet verrijkend aanbod samen met de tips en de materialen uit de map. Maar heb je er al aan gedacht dat je de map ook kunt aanschaffen vanuit de NPO-gelden? Ik heb voor je op een rijtje gezet hoe de map ‘Slimme kLeuters én groep 3’ zou kunnen passen bij de menu-kaart. En dan is het aan jou en je collega’s om te beoordelen of dit past bij jullie invulling van het Nationaal Onderwijs Programma.

Een lans breken

Allereerst zou ik graag een lans willen breken voor kleuters met een ontwikkelingsvoosprong. De eerste aandacht bij het besteden van de NPO-gelden gaat misschien uit naar het wegwerken van achterstanden. De achterstanden die kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong hebben opgedaan uiten zich misschien niet zichtbaar in een minder sterke taalontwikkeling, of een achterstand in voorwaardelijke rekenvaardigheden. Het is echter wél mogelijk dat zij een tijdlang niet voldoende uitdaging hebben gekregen. Ook dat kan allerlei gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor het welbevinden, de motivatie en de optimale ontwikkeling die je ieder kind gunt. Oók kinderen die een voorsprong hebben. Met de map ‘Slimme Kleuters én groep 3’ heb je alles in handen om gestructureerd en gericht tegemoet te komen aan de leerbehoefte van deze groep kinderen. Hieronder help ik je om op een rijtje te zetten hoe je de inhoud van de map kunt koppelen aan de ‘menukaart’. Je kunt overigens de genoemde lesprojecten óók als op zichzelf staande download aanschaffen.

Metacognitie en zelfregulerend leren

Op de website van het Nationaal Programma Onderwijs lees je het volgende:

Metacognitie en zelfregulerend leren zijn erop gericht leerlingen zelf concreter te laten nadenken over hun leerproces. Vaak krijgen ze speciale programma’s aangereikt om te leren hoe ze hun leerproces kunnen plannen, monitoren en evalueren. De interventies zijn doorgaans zo ingericht dat leerlingen zelf hun strategie kunnen bepalen en leren wat de beste aanpak is voor een bepaalde leertaak.

Zelfregulerend leren kan in drie hoofdcategorieën worden onderverdeeld:

• cognitie (het mentale proces van weten, begrijpen en leren);
• metacognitie (vaak omschreven als ‘leren leren’);
• motivatie (de bereidheid om onze (meta)cognitieve vaardigheden in te zetten).

In het begeleidingsdeel van de map ‘Slimme Kleuters én groep 3’ vind je 3 begeleidingsprojecten die precies dáár aan bijdragen. En dus mag je de NPO-gelden inzetten om hiermee aan de slag te kunnen gaan:

Met het lespakket Complimentenkaartjes help je kinderen een groeimindset (meta-cognitie) te ontwikkelen, je kunt de interventies zowel op groepsniveau als individueel inzetten. Je krijgt duidelijke handvatten om de complimenten te gebruiken om inzet en goede aanpak te versterken. De aantrekkelijke compimentenkaartjes dragen natuurlijk ook bij aan de motivatie!

Het lespakket Smartgames helpt kinderen te werken aan doorzettingsvermogen en omgaan met frustraties. Het legt een goed fundament om uiteindelijk intrinsieke motivatie te ontwikkelen.

Als derde vind je in de map het begeleidingsmateriaal ‘Stilstaan bij groei’. Hiermee werk je met jonge kinderen gericht aan vaardigheden zoals reflecteren op eigen werk, doelen stellen, kennis van brein en leren en jezelf verbeteren. Overigens is er ook een versie beschikbaar (als download) met een doorgaande lijn van groep 1 tot en met 8!

Gesprokentaalinterventies

Een ander item van de menukaart NPO-gelden zijn de gesprokentaalinterventies. Dat wordt als volgt toegelicht op de website van het Nationaal Onderwijsprogramma:

Bij toepassing van gesprokentaalinterventies wordt het belang van gesproken taal en verbale interactie in de klas benadrukt. Deze interventies zijn gebaseerd op het idee dat je het begrip en de leesvaardigheid kunt verbeteren via gesprekken in de klas over de inhoud van het leren of over het proces, of beide. Voorbeelden van interventies op het gebied van gesproken taal:

• hardop lezen en met jonge leerlingen praten over de gelezen boeken;
• gesproken woordenschat van de kinderen gericht vergroten;
• gestructureerde vragen stellen om het leesbegrip te vergroten;
• gebruikmaken van dialoog en interactie, gekoppeld aan de lesstof.

In de map Slimme Kleuters én groep 3 vind je het lesproject ‘Lekker Lezen’ om zelf lezen te stimuleren, met daarin 20 vragen om samen over boeken te spreken.

Het lesproject Presenteren kun je leren draagt bij aan het gericht oefenen van de gesproken woordenschat.

En ook het werken met de Zin van de Week draagt bij aan het leren en begrijpen van taal. Via letters, naar woorden, naar zinnen. Aan de hand van die zinnen doe je allerlei spelvormen. Zo speel je met taal! De kinderen zullen hierdoor de structuur van onze taal en de zinsbouw steeds beter gaan begrijpen.

En vergeet ook de 20 uitgewerkte Denksleutelthema’s niet. Door samen in gesprek te gaan over prikkelende vragen gekoppeld aan de lesstof (jouw thema) ben je uiteraard bezig met dialoog en interactie.

Tot slot

Ik hoop natuurlijk dat zoveel mogelijk kinderen kunnen profiteren van de mogelijkheden die geboden worden met het Nationaal Programma Onderwijs. Ik ben benieuwd of jullie op nog andere wijze interventies inzetten om kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong en hoogbegaafde leerlingen te helpen. Heb jij nog tips om de NPO-gelden goed te besteden? Deel jullie oplossingen in de comments!