Techniek mag natuurlijk niet ontbreken tijdens welk thema dan ook. En aangezien het belangrijk is ons land en kasteel goed te beschermen, hebben we ons verdiept in de werking van trebuchets en katapulten. Daarna zijn we natuurlijk zelf aan de slag gegaan om een katapult te maken. En daar komt heel wat fijne motoriek, doorzettingsvermogen en rekenen bij kijken!
Wat is Wat: katapult, trebuchet, slingerblijde
Allereerst hebben we allerlei filmpjes bekeken over trebuchets en katapulten. Wat is nu het verschil tussen die twee? Dat willen nieuwsgierige kleuters graag weten.
Een katapult heeft een arm van hout. De arm zit vast aan een as, in een groot en zwaar frame. Eén uiteinde is aan het frame bevestigd met een elastische band. Je trekt het met kracht naar achteren en je zet het vast met een touw. Nu laad je de arm met bijvoorbeeld een kogel. De katapult staat nu flink op spanning. Wanneer je het touw losmaakt of doorsnijdt, vliegt de arm omhoog en laat zijn lading los.
Een trebuchet heet met een mooi ouderwets woord een slingerblijde. Het heeft twee dingen die hem anders maken en geavanceerder ;-). De arm ligt dit keer als een hefboom over de as. Aan de korte kant is een contragewicht bevestigd. Aan de lange kant van de arm is een touw bevestigd met een slinger. Nu wordt aan de korte kant het contragewicht naar boven getakeld, waardoor de lange arm naar beneden komt. In de slinger wordt de lading bevestigd. Als nu het contragewicht wordt losgelaten, zwiept de lange arm met kracht omhoog, én het touw met de slinger geeft nog een extra zwiep aan de lading. Hierdoor heeft de trebuchet meer bereik. Wil je zien hoe het werkt? Kijk dan een naar het onderstaande filmpje!
schooltv.nl/video/een-slingerblijde-een-middeleeuwse-katapult
Zelf een katapult maken
Er zijn ingewikkelde bouwinstructies te vinden, maar met WC rolletjes, plakband, plastic lepels, elastiekjes, sate-prikkers/stokjes en een plaatje piepschuim als ondergrond kun je ook een katapult maken. Het allerleukst is om de kleuters na het zien van de filmpjes zélf eerst te laten experimenteren met de materialen.
Hoe kun je een katapult maken? De eenvoudigste manier om iets af te schieten maakt gebruik van een hefboomwerking: leg simpelweg een plastic lepel over een wc-rolletje heen. Maak de lepel vast met schilderstape. Leg nu een propje papier in de lepel en tik op het einde van de lepel om het propje weg te schieten. Dat geeft al het effect van afschieten!
Kijk de volgende filmpjes voor wat meer ambitieuze exemplaren:
Katapult maken en dan… schieten en meten!
Je kunt hier mooi een meetactiviteit aan koppelen. Laat de kinderen hun katapult afschieten vanaf een bepaalde lijn (schilderstape op de grond). Vervolgens kunnen ze meten hoe ver hun kogel is gekomen. Welke katapult komt het verst? Kun je jouw katapult nog verbeteren zodat je verder kunt schieten? Het was dagenlang een favoriete activiteit!
Wij gebruikten we proppen aluminiumfolie als kogels. We hebben er een punt van gemaakt dat de kogels even groot moeten zijn. Ieder kreeg een even groot stuk aluminiumfolie en propten een zo compact mogelijke kogel.
Spelen met katapulten
Je kunt zel feen katapult maken, maar er zijn ook veel leuke speelsets te krijgen. Misschien een leuke aanvulling voor in de klas.