In mijn vorige Blogbericht beschreef ik hoe je een Wetenschap&Techniekles kunt aanvliegen in een kleutergroep. Lees het blogartikel vooral nog even hier terug! Maar wat is een beschrijving van een aanpak zonder goed voorbeeld? Dat voorbeeld vind je hier. De kleuters in mijn groep hebben zich – echt waar- verdiept in middelpunt vliedende kracht. Hoe? Lezen maar!

Beleven, de prikkel om te willen ontdekken

Op een ochtend haal ik in de kring met veel misbaar een emmer tevoorschijn. Ik ga midden in de kring staan, zeg ‘Moet je opletten!’ en zwaai de emmer rond over mijn hoofd. (de kleuters denken ; ‘de juf is gek geworden’)

Vervolgens loop ik, zonder iets te zeggen, naar de kraan en vul de emmer met een flinke laag water. Terug in de kring zeg ik: ‘zal ik het nog eens doen?’

Uiteraard ontstaat er even onrust, de kleuters willen allemaal reageren: Ja leuk! Nee dan worden we nat! Ik ga mijn jas pakken juf! Ik vraag de kleuters wat ze denken dat er gaat gebeuren! Dan tellen we samen af en zwaai ik de emmer weer rond boven mijn hoofd. En natuurlijk mors ik geen druppel.

Hoe kan dat nou? De kleuters vinden het een fantastische truc. We bedenken dat het iets te maken heeft met het zwaaien/draaien, want als ik de emmer op zijn kop houdt boven het aanrecht komt het water er wel gewoon uit…

Verkennen = ontdekkend leren

In de ontdekhoek liggen allerlei spullen waarmee je het draaien en zwaaien kunt uitproberen. Een lijstje van wat je neer kunt leggen:

• een doorzichtige beker met een knikker
• een afgesloten jampot voor driekwart gevuld met water en een beetje afwasmiddel
• een wok met een knikker
• een autobaan met een looping
• een knikkerbaan met een looping
• een tennisbal in het been van een afgeknipte maillot
• een touwtje met een knijper eraan, aan de knijper een lint.
• een wijde rok
• verschillende tollen
• een opgeblazen ballon met 2 muntjes erin
• metalen ringen of hoepels (voor buiten)
• een slacentriguge

Stel veel vragen! Goede vragen zijn bijvoorbeeld:

Hoe kan dat nou?

Wat zie je?

Hoe zou dat komen?

Wat denk je dat er gaat gebeuren als…

Kan dat hier ook mee?

Laat de kinderen experimenteren door met andere variabelen te werken: wat zou er gebeuren als je langzamer draait, of sneller? Wat als je een lichtere/kleinere/grotere/ zwaardere knikker gebruikt? Laat kinderen in de kring demonstreren wat ze hebben uitgeprobeerd en ontdekt.

Uitvinden: betekenis geven aan het ontdekkend leren.

Na één of twee weken hebben er al heel wat kinderen gespeeld in de ontdekhoek. Bespreek in de kring met de hele groep wat er ontdekt is. Wat komen ze steeds weer tegen in de experimenten? (als je draait gaat het omhoog/ naar buiten)

Hoe zou dat kunnen komen? Bied nu nieuwe kennis aan; die kan er zo uitzien (demonstreer weer met de emmer, nu met een tennisbal erin). Je gaat dus NU PAS natuurkundige kennis aanreiken. Door de ervaringen die de kinderen hebben opgedaan kunnen ze deze informatie beter begrijpen en plaatsen:

De aarde werkt als een grote magneet en trekt alles aan. Daarom valt alles naar beneden. Dat heet ‘zwaartekracht’ Als je de emmer omgekeerd boven je hoofd houdt valt de bal er dus uit.

Als je de emmer optilt ben je sterker dan de zwaartekracht.

Wanneer je zwaait voeg je nog meer kracht toe! Denk maar aan het gooien van een bal. In dit geval gooi je niet maar zwaai je ‘door’. De bal wil door de kracht eigenlijk weg en drukt tegen de bodem van de emmer. Dat heet: middelpuntvliedende kracht! 

Doordat je de emmer vasthoudt kan de bal niet weg maar valt hij ook niet naar beneden vallen. Hij kan namelijk niet door de bodem van de emmer heen…

Toepassen in de echte wereld

In de tijd die volgt zul je zien dat met name kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong terugkomen op het geleerde. Je kunt dat ook stimuleren door vragen te stellen als kinderen buiten aan het hoepelen zijn, of als je het gesprek bijvoorbeeld via de kermis op een zweefmolen kunt brengen. Ook kun je kleuters vragen een speeltje te ontwerpen dat rond kan draaien of zwaaien.

Dit is een belangrijke fase. Door het toe te passen en te herkennen in de wereld om zich heen, integreren de kinderen de nieuwe kennis.

Ga voor achtergrondinformatie, filmpjes, en nog meer experimenten naar: www.encyclopedoe.nl