Als je kinderen wilt signaleren die mogelijk een ontwikkelingsvoorsprong hebben, begin dan meteen goed: bij het intakegesprek met de ouders. Door de juiste vragen te stellen kun je een indruk krijgen van de voorschoolse ontwikkeling van het kind. Zowel thuis, als op een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Dit noem je ‘signaleren aan de poort’.
Wanneer je weet dat je een kleuter in de groep krijgt met een mogelijke ontwikkelingsvoorsprong, kun je hier vanaf het begin op inspelen! In dit blog lees je een aantal belangrijke onderwerpen om te bespreken tijdens een eerste oudergesprek. Je kunt ze opnemen in een praatpapier voor jezelf, of toevoegen aan een intake formulier voor ouders.
Signaleren aan de poort: de vragen!
Vraag naar de grofmotorische ontwikkeling van het kind. Wees alert als ouders aangeven dat het kind erg vroeg kon lopen, huppelen en/of fietsen. Ook als ouders aangeven dat het lang geduurd heeft voor het kind ging lopen of fietsen, maar dat het ‘ineens’ over deze vaardigheid beschikte kan dat een signaal zijn. Sommige kinderen die later hoogbegaafd blijken te zijn laten iets pas zien als ze zeker weten dat ze het kunnen.
Vraag naar de taalontwikkeling: Let op bij een vroege taalontwikkeling, of (zoals hierboven) wanneer ouders aangeven dat het kind laat ging spreken, maar wel inééns in hele zinnen sprak.
Vraag of ouders een representatieve tekening mee willen nemen. Veel kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kunnen al aardig tekenen. Ze tekenen misschien al complete scene’s met duidelijke ‘poppetjes’. Soms laten deze kleuters op school alleen krastekeningen zien, omdat ze zich razendsnel aanpassen aan wat ze denken dat er in de klas wordt verwacht. Overigens zijn er ook genoeg kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong die nog niet over een goede fijne motoriek beschikken en dus nog geen goede tekening kunnen maken. Ik ben dan ook geen voorstander van het beoordelen van kleutertekeningen met ‘punten’ zoals je weleens tegenkomt. Wel is het van belang om te weten hoe een kind thuis tekent. Zo het je een ‘nulpunt’ en weet je wanneer het kind aanpassingsgedrag gaat vertonen.
Vraag naar vriendjes en vriendinnetjes. Het is interessant als kinderen op zeer jonge, voorschoolse leeftijd al een vaste vriendschap hebben ontwikkeld en al goed samen kunnen spelen. Ook het graag spelen met oudere kinderen kan opvallend zijn.
Vraag naar interesses van het kind: Sommige kinderen hebben al jong een specifieke interesse en weten hier ook al veel vanaf. Voorbeelden zijn het heelal, dino’s, een bepaald dier, treinen, Starwars, etc. In de praktijk kom ik dit vaker bij jongens dan bij meisjes tegen.
Vraag naar gedrag: kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kunnen hun ouders voor een flinke uitdaging stellen! Koppig gedrag met bijvoorbeeld eten en steeds de grenzen blijven opzoeken hoor ik regelmatig terug van ouders.
Vraag naar cognitieve ontwikkeling van het kind: puzzelt het graag? Speelt het gezelschapsspelletjes? En kan het dan de dobbelsteen aflezen, en een pion op de juiste manier verplaatsen? Heeft het sowieso interesse in cijfers en tellen of letters? Goed om te weten als dat het geval is, je kunt hierbij dan direct aansluiten in de klas.
Natuurlijk zijn er nog meer vragen te stellen. Met de bovenstaande vragen kun je alvast een begin maken met peilen of er sprake is van een kleuter die extra uitdaging nodig heeft. In mijn trainingen geef ik nog meer tips en concrete voorbeelden bij de bovenstaande vragen. Kijk eens op de trainingpagina als je je meer wilt weten over het goed opzetten van ‘signaleren aan de poort’ door middel van een (online) training.
Voer je gesprek op tijd!
Nog een laatste tip: houd het intakegesprek ‘op tijd’ Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong zijn meesters in het zich aanpassen aan de groep. Na ongeveer zes weken zullen sommigen van hen weinig meer laten zien van hun voorsprong en loop je de kans dit te missen. Als je het intakegesprek binnen de eerste veertien dagen houdt, heb je de kans om op een goede manier in te spelen op de behoeftes van deze kinderen. Doen dus!
Meer lezen over signaleren aan de poort
Ook het SLO heeft een aantal goede en informatieve artikelen en (voorbeeld-) intake formulieren beschikbaar op de website.
Ook het volgende hulpmiddel is een waardevolle toevoeging: