Toen ik voor het eerst met een groep slimme kleuters ging werken, had ik veel moeite om sommige kinderen te motiveren voor hun werk en de thema’s. Wat ik ook bedacht, ze speelden liever ‘gewoon zelf’. Graag wilde ik ze meer gevarieerd laten kiezen en interesseren voor nieuwe onderwerpen. Hoe krijg je de kinderen zover dat ze iets nieuws willen leren? En hoe maak je zichtbaar dát ze nieuwe dingen leren?

Werken met een weektaak?

In de andere groepen waren we gewend om kinderen te laten werken met een voorloper op de weektaak. Op een kaart tekenden zij hun ‘verplichte’ taken voor die week af. Door het inkleuren van een ballonnetje in rood, groen of oranje, of door het tekenen van smileys konden de kleuters aangeven of ze het werk moeilijk of gemakkelijk vonden, leuk of niet leuk. In de andere groepen werkte dit prima, maar in mijn groep vol kleuters met een ontwikkelingvoorsprong kostte het de grootste moeite om ze het werk te laten maken.

Na een periode worstelen hiermee heb ik het roer helemaal omgegooid. Ik heb de kinderen zélf het nieuwe thema laten kiezen in plaats van de jaarplanning verder te volgen. Dat werd dus “De Ruimte”.

Leren zichtbaar maken, dat motiveert!

Nu de keuze voor een eigen thema was gemaakt, wilde ik ook graag dat kinderen zelf zouden bedenken wat ze willen leren en hoe ze dat zouden kunnen doen.

Daarom heb ik met de kinderen samen bedacht wat je zou kunnen doen in de diverse hoeken. Zij kwamen met ideeën waarvoor ik de materialen opzocht. Ook ik kwam met suggesties.

Het grote verschil met de aanpak daarvoor was, dat ik geen enkele activiteit heb verplicht. Wel heb ik voor elk kind een geel vel met lijntjes opgehangen met daarop een uitgeknipt raketje dat met een stukje kneedgum was opgeplakt. Telkens als zij kozen voor een activiteit die samenhing met het thema, schreef ik dit op een regel en ging het raketje een regeltje omhoog. Hoe meer activiteiten je doet, hoe hoger de raket en hoe meer je hebt geleerd over de ruimte…

Dat werkte perfect! De kinderen die toch al gemotiveerd waren, bleven werken zoals voorheen. Maar de kinderen die eerder niet voor hun taken te interesseren waren, gingen er nu voor: hun raket moest de hoogste worden!

Het geheim van leren zichtbaar maken

Wat het geheim was? Dat is natuurlijk de vraag. Helpend was naar mijn idee het volgende:

• ingaan op de interesse van de kinderen door samen het thema te kiezen.
• initiatief honoreren door de kinderen ideeën aan te laten dragen voor de hoeken.
• tegemoetkomen aan behoefte aan autonomie. Deze kleuters willen best werken, maar niet altijd aan iets dat ‘verplicht’ is of door een ander bedacht.
• resultaten van hun inzet zichtbaar maken door het stijgende raketje, veel kleuters waren hier echt trots op!

Omdat deze aanpak zo goed werkte hebben we dit toegepast op alle thema’s die volgden. Bij elk thema kun je wel een manier bedenken om zichtbaar te maken wat er is geleerd:

Natuurthema: verzamel zoveel mogelijk blaadjes aan je bloem. Op het blaadje staat de activiteit geschreven.

Ridderthema: kopieer een mooi schild en schrijf hierin alle wapenfeiten.

Circusthema: kopieer een jonglerende clown: plak er steeds een extra bal bij als een kleuter een activiteit heeft afgerond. Schrijf in de bal wat er is geleerd of gedaan.

Kindverslag of Portfolio

De registratiebladen gebruiken we vervolgens als voorblad voor het verslag van het thema, dat bij ons in het portfolio gaat. Zo heb je meteen oon handig overzicht van wat het kind heeft geleerd en gedaan.

Heb je ook problemen met het motiveren van Slimme Kleuters? Probeer het dan eens uit op deze manier. Dat kun je natuurlijk ook doen voor een individueel kind, of voor een klein groepje.