Kleuters zijn van nature nieuwsgierige wezens. En Slimme Kleuters hebben vaak nog veel meer vragen dan gemiddeld! Zo proberen ze grip te krijgen op de wereld om zich heen. Onderwerpen uit het domein wetenschap&techniek zijn prikkelend en interessant voor deze kinderen. Experimenteren, ervaren, conclusies trekken…  zelf leren nadenken biedt zoveel meer dan het geven van pasklare antwoorden!

Een prikkelende omgeving

Hoe bouw je zoiets op in je kleutergroep? Daarvoor kijken we naar het constructivisme dat er van uitgaat dat een concrete aanleiding prikkel tot leerbehoefte. Kortom, als de omgeving interessant en boeiend genoeg is, komt elke leerling tot leren. Hoe je de prikkels vormgeeft zodat het uitnodigt tot verder experimenteren en ontdekken, lees je in de volgende paragraaf. Eerst wil ik je attent maken op handige boekje van Eleonor van Gerven. Ik raad dit boek ook altijd aan tijdens mijn trainingen. In hoofdstuk vijf van dit boekje wordt de aanpak beschreven waarop ik me baseer.

Wetenschap&Techniek in de klas, een praktische aanpak

In vier stappen leid je de kinderen door een mooie ervaring op weg naar nieuwe kennis en vaardigheden. Wat zijn de stappen? Je zorgt eerst voor een prikkel die de nieuwsgierigheid aanzwengelt. Vervolgens laat je ze zélf experimenteren en ontdekken. Daarna ga je met de kinderen in gesprek om conclusies te trekken en achtergrondinformatie te bieden. Tot slot kijken je samen hoe het geleerde kan worden toegepast in de echte wereld. Lees maar mee hoe je dit op een eenvoudige wijze kunt doen:

Beleven:

Kies een specifiek deelgebied zoals magnetisme, spiegels, drijven/zinken, water of lucht. Kies hier een verrassend proefje bij uit. Bijvoorbeeld op https://www.proefjes.nl/. Demonstreer het proefje in dekring. Wat gebeurt er, wat zie/hoor/ruik/proef/voel je? Hoe zou dat komen? Wat is er aan de hand? Hierbij laat je de slimme kleuter ervaren dat zij iets nog níet weten. Daarna kun je samen een leervraag formuleren: Wat zouden we willen weten? Hoe kunnen we dat gaan onderzoeken?

Verkennen:

Nu gaan de kinderen zelf aan de slag met allerlei experimenten en onderzoeken. Jij hebt gezorgd voor een hoek waar allerlei materialen te vinden zijn die aansluiten bij het gekozen deelgebied. Belangrijk is het om tijdens het spelen, ontdekken en experimenteren goede vragen te stellen: Wat gebeurt er? Hoe komt dat denk je? Wat zou er gebeuren als je ….? Laat de kleuters in de kring hun (zelfverzonnen) proefjes demonstreren en bespreek deze met de groep. Geef in deze fase nog geen uitleg of informatie, dit staat het vrij onderzoeken en zelf inzichten opdoen in de weg.

Uitvinden:

Bespreek na één a twee weken in de kring samenvattend wat er allemaal is ontdekt. Wat hebben ze uitgevonden? Zijn er conclusies of gebeurtenissen die steeds weer terugkomen? Hoe komt dat nou? Nu kun je ook nieuwe kennis aanbieden. Leg uit welke natuurkundige wetmatigheden erachter zitten, lees samen informatieboeken of laat informatieve filmpjes zien. Door het combineren van de nieuwe kennis met de eigen ervaringen komen de kinderen tot nieuwe inzichten. Nu hebben ze daadwerkelijk iets nieuws geleerd!

Toepassen:

In de tijd die volgt kun je met de kleuters gaan bedenken hoe je deze ‘uitvinding’ zou kunnen toepassen. Misschien herkennen zij de natuurkundige regel vaker? Misschien kunnen zij nu voorspellen wat er gebeurt bij een nieuw experiment. Ook kun je samen eens kijken hoe je deze ‘uitvinding’ tegenkomt in het leven van elke dag. Ze ontdekken misschien ineens de bordmagneten, of dat het keukenkastje ook sluit met een magneet! Zo krijgt wetenschap&techniek betekenis in hun leven.

Concrete uitwerking

Ben jij nieuwsgierig naa r de concrete uitwerking van een dergelijke aanpak? Kijk dan eens bij dit blogartikel. Ik werkte een cyclus uit over middelpunt vliedende kracht. Lijkt je dat iets voor kleuters of juist niet? Lees maar mee en ik ben benieuwd wat je ervan vindt!

Voor jouw eigen concrete uitwerking van ontdeklessen bij wetenschap&techniek tipik hier nog enkele leuke proefjesboeken: